Armería

Euskal Herrian suzko armen fabrikazioa jada errotuta zegoen XV. mendeaz geroztik. Hastapenetan artilleriarekin izan zuen harreman zuzena. XVI. mendean zehar gremioen sistemak hazkundea izan zuen maisu armaginen artean.

Gaur egun Debabarrenean gutxi batzuek jarraitzen dute armagintzan. Debabarreneko armagintzaren barruan gremio garrantzitsuenak lau dira:  kanoigina, kaxagina, baskulagina eta grabadorea.

Kanoiginen gremiokoek kanoiak forjatu eta prestatzen dituzte, alegia, eskuzko arma baten zati nagusia egiten dute.  Kaxaginek eskopetaren, fusilaren edo pistolaren kulata edo kaxa prestatzen dute, alegia, armari heltzeko balio duen zatia egiten dute. Baskulaginak ehiza-eskopeten atzerakargako giltza doitzen duten beharginak dira. Grabadoreek armaginen azpitalde bat osatzen dute; armak gubilez landu eta markak jartzen dituztenak dira.

XV. mendeaz geroztik jarduera honek Euskal Herrian izan duen garrantzia bezain nabarmena da beste eskualde eta herrialde batzuetan izan duen proiekzioa. Izan ere, armagintza mantendu egin da mendeetan zehar eta gerora sortu diren industria ugari jarduera horretan dute jatorria.

(Ramiro Larrañagak idatzitako eta Caja de Ahorros Provincial de Guipúzcoa-k 1981ean argitaratutako “Síntesis histórica de la Armería Vasca” liburutik ateratako informazioa)