Aro garaikidea
1766ko matxinadak -artoaren eta gariaren garestitzeak sortutakoak-, eta 1794. urtean Frantziako tropen sarrerak herria lurjota utzi zuten. Kontzejua, eskolak eta elizaren zati bat erre egin zituzten; 116 etxe galdu ziren auzoetan eta arrabalean. Karlisten gerrateek ere ez zioten onik egin herriari, Eibar liberala zelako. Lehenengo huelga edo greba deia 1897ko abuztuaren 6an izan zen Eibarren, Mexikoko Quintana y Hermanos etxeari eskopetak eta esmitzak egiten zizkion tailerreko beharginena. Grebaldi hura erabakikorra izan zen sozialismoa herrian sustraitzeko orduan.
Antzinako gremioen jatorrikoak izanik, eibartarrek kooperatibaren sentimentua barnean zeramaten. XIX. mendearen amaiera aldean ahalegin batzuk egin arren, 1920. urtean izan zen grebarik luze eta gogorrenaren ondoren sortu zen Alfa, beharginen kooperatiba legez sortu ere. Grebaren ondorioa izan zen Alfa. XX. mendearen hasiera zaila izan zen, eibartarrak sarri askotan gorriak pasatakoak izan dira, baina nazioarteko merkatuen gora-beherek armagintzari min egin zioten hartakoa izan da herriaren sasorik beltzenetarikoa. Hala ere gizarteak sendo ziharduen lanean; ordukoak dira Naparreri etxea, Arrateko kolonia, Gaixoendako etxea, beharginen Zentroak, liburutegiak eta Armeria Eskola bera. Armeria Eskola izan zen Eibarko industria eraldatu zuten tailerdunen harrobi, armagintzaren bidetik aldendu eta metalgintzaren esparruko produktuetara zuzendutako industriaren ernemuina.
1931eko goizaldean Eibar II. Errepublika aldarrikatzen esnatu zen; aurrena izan zen estatu osoan. Errepublikak botere-banaketaren eraldaketa sakona ekarri zuen, ordura arte horrelakorik sekula izan ez zuten langileek boterera iristeko aukera eduki baitzuten. Bartzelonan Errepublika aldarrikatu zela jakin zutenean, eibartar guztiak plazan batu Alfonso XIII izena handik kendu eta Plaza de la República jarri zioten. Errepublika aldarrikatu zuen lehenengo herria izateagatik, hiri eredugarri titulua jaso zuen Eibarrek.
1937ko apirilaren 26an hautsi zen hura, bonbardeaketa izugarriaren ondoren Mola generalaren tropek Eibar hartu zutenean, atzean ehundaka hildako utzi ondoren. Gerrateak suntsitu eta erre egin zuen Eibar; herriaren itxura goitik behera aldatu zen. 1940ko urriaren 8an, "Regiones Devastadas" delakoaren Zuzendaritza Nagusiak urbanizazio-proiektua onartu zuen, eta beste gauza askoren artean, Ego erreka tapatzea erabaki zuten, terreno gehiago edukitzeko asmoz.
Zailtasunak zailtasun, Eibar laster egokitu zen bizi izatea tokatu zitzaion garai berri hartara; industria dibertsifikatu zuen (bizikletak, autoendako piezak, etxeko tresneria...). Etorkin ugari etorri zen herrira behar bila, industriaren gorakadaren deiari erantzunda. Biztanleria asko goratu zen. Hala ere, 1982-1983 urteetan berriro beherakada demasa jasan zuen herriak, petroleoaren krisialdiak gogor eragin zion-eta. Aldaketa politikoak, enpresa batzuk zuten babesa galtzeak, teknologia berrien falta eta eguneratze ezak krisialdi handia ekarri zuen. Orain ostera, sektore askok eta askok -urte latz haiek ahaztuta- gora egin dute: makina-erramintak, automozioak, eraldaketa-industriek, teknologia berriek... Lehena eta oraina batzen dituen herri honetan oraindik bizirik diraute eskopetak eskuz egiten dituzten tailer txikiek, grabatugintzan diharduten behargin saiatuek.
Eibar aurrera doa biztanle gutxiago eduki arren, zerbitzuen eta industriaren hiri izan gura du; horixe da hartu duen bidea.